Opis
Tematem pracy jest opis wariantywności fonetycznej listów polskich z lat 1525-1550. Analizie poddane zostały oboczności o charakterze niesystemowym (ograniczone do pojedynczych leksemów lub grup wyrazowych); jej celem było określenie zakresu i stopnia normalizacji poszczególnych opozycji. Cel ten zrealizowany został poprzez: 1) inwentaryzację wariantów fonetycznych analizowanego zakresu (w tym wypadku tekstowych) zaświadczonych w ekscerpowanych listach; 2) określenie (w tych wypadkach, w których umożliwia to materiał źródłowy) zróżnicowania zasięgu geograficznego badanych wariantów lub ich grup, także frekwencyjnego zróżnicowania ich obecności w różnych regionach; 3) ustalenie statusu badanych wariantów lub ich grup przez określenie ich ekstensji tekstowej oraz osiągniętego już – wyznaczonego przez frekwencję – etapu przebiegu procesu normalizacyjnego (od statusu nielicznie pojawiającej się w uzusie innowacji, przez kilka stadiów pośrednich, aż po pułap pełnej normalizacji, czyli w pełni ustabilizowanej normy). Obok szeregu szczegółowych przejawów rywalizacji poszczególnych wariantów przeprowadzona analiza ujawniła kilka istotnych spostrzeżeń natury ogólnej: 1) poświadczany przez listy język charakteryzuje się ilościowym bogactwem wariantywnie realizowanych zjawisk fonetycznych, reprezentujących rywalizację wariantów leksemowych; 2) dokumentowane przez listy procesy fonetyczne wykazują dużą dynamikę przemian normalizacyjnych; 3) język listów charakteryzuje się „otwartością fonetyczną”, wyrażającą się przewagą wariantów innowacyjnych w grupie form usytuowanych poza normą; 4) regionem charakteryzującym się największą konserwatywnością w przeprowadzaniu zmian analizowanego zakresu była w tym czasie Małopolska, zaś dzielnicą o największym nasileniu form innowacyjnych okazało się Mazowsze; 5) Kresy północne już w pierwszej połowie XVI wieku brały czynny i równorzędny w stosunku do pozostałych regionów udział w kształtowaniu się norm fonetycznych języka ogólnego.
