Opis
Książka Marleny Puk jest opracowaniem poświęconym obecności mitu tułacza i wygnańca w twórczości Owidiusza. Sposób sformułowania tytułu skłania do przedstawienia zaproponowanego tematu w dwóch aspektach. Po pierwsze, czytelnik znajdzie tu analizę całej twórczości poety z Sulmony pod kątem obecności mitów dotyczących postaci wygnanych czy skazanych na tułaczkę. Po drugie, należy zauważyć, że Owidiusz, przebywając na wygnaniu, poprzez twórczość dokonał swego rodzaju automitologizacji, jego casus stał się motywem nieraz przywoływanym przez późniejszych autorów w związku z sytuacją oddalenia z kraju. Oznacza to, że tytuł tej publikacji można odnieść również do mitu wygnańca, jaki poeta stworzył w swoich pismach z ostatniego okresu działalności literackiej. Kompozycja całej książki jest zdeterminowana przez takie właśnie, dwojakie rozumienie obranego tematu. Ponieważ praca podejmuje zagadnienie wygnania i tułaczki w szerokiej perspektywie społeczno-historycznej i literacko-mitologicznej, zasadnicze rozważania zostały poprzedzone składającymi się na dwa pierwsze rozdziały obserwacjami dotyczącymi ogólnie zjawisk wygnania w barwnym świecie mitologii, w realnej rzeczywistości starożytnych Rzymian w okresie od I w. p.n.e. do I w. n.e. oraz odwoływaniem się do mitów o wskazanej tu tematyce przez poetów działających na dworze Oktawiana Augusta obok Owidiusza.
Zasadniczym trzonem publikacji są analityczno-materiałowe rozdziały III i IV (ostatni z nich ma jednocześnie charakter konkluzyjny). Materiałem badawczym jest tu cała twórczość Owidiusza, od utworów młodzieńczych po zbiory elegii napisane w Tomis, natomiast kryterium porządkującym, podobnie jak we wstępnym podrozdziale książki, są powody opuszczenia ojczyzny przez ewokowanych bohaterów. Autorka omawia sposób wykorzystania przez Owidiusza mitów dotyczących bohaterów znanych z mitologii, którzy doświadczyli przymusowego wygnania, musieli opuścić ukochane miejsca, osoby i rzeczy i wbrew swej woli udać się w jakąś podróż. M. Puk analizuje również, jak poeta wcześniej traktował opowieści na temat tych postaci mitycznych, których losy stały się w jakimś stopniu podobne do tego, co przyszło przeżywać jemu samemu w ostatnim okresie życia, oraz konfrontuje to z funkcjami, jakie przywołanie tych wątków spełniło w Tristiach i Epistulae ex Ponto.
Rozdział IV jest rozwinięciem tezy o kreacji przez poetę własnego mitu, mitu Owidiusza-wygnańca. Autorka stara się wykazać, iż w twórczości poety z Sulmony mamy do czynienia ze świadomą automitologizacją własnych losów. Wskazani są również duchowi spadkobiercy relegowanego poety, którzy – sami wygnani – w pewien sposób odwoływali się do elementów mitu stworzonego przez Nazona, tak jak on podczas zesłania odwoływał się do barwnego świata bogów i herosów.
