Opis
Spór o „rewolucję artystyczną” w prozie lat 70. i 80. XX w. wydaje się interesujący i ważny nie tylko w perspektywie historycznoliterackiej, ale też ze względu na jego współczesne reperkusje. Widoczne w argumentach i sposobach działania uczestników tego sporu pożądane tradycje i momenty zerwania, sprzeczności i ciągłości, relacje między tym, co marginalne, a tym, co centralne, pozwalają lepiej zobaczyć nie tylko historyczne i polityczne napięcia między oczekiwaniami, możliwościami i realizacjami polskiej prozy tamtych czasów i kolejnych dziesięcioleci, lecz również przemiany świadomości krytycznej i (zmieniające się) pozycje, z których o możliwościach i powinnościach literatury mówią krytycy. Jest to spór zarówno historyczno-, jak i krytycznoliteracki, co czyni go szczególnie interesującym, ale równocześnie wymaga uruchomienia różnych perspektyw.
Rekonstrukcja dyskusji toczącej się przez ponad dwie dekady pozwala zobaczyć, w jaki sposób budowały się „krytyczne obozy” (umownie nazywane „warszawskim”, skupionym wokół Henryka Berezy, i „krakowskim”, któremu patronował Jan Błoński) i jakie zarzuty wysuwał każdy z nich wobec strony przeciwnej. A przede wszystkim – wielowątkowy spór, obejmujący m.in. kwestie relacji języka i rzeczywistości, pytania o prawdę i zaangażowanie literatury, konieczność rewizji – także w warunkach polskiej kultury w schyłkowym socjalizmie – pojęć modernizmu i postmodernizmu, próbę ustalenia autorytetów i modeli literatury. Nie da się mówić o literaturze lat 70. i 80. bez odwołań do tego sporu, podobnie jak nie da się (rzetelnie) mówić o historii polskiej prozy bez powrotu do tamtych projektów i dokonań literackich.
