Opis
Paweł Edmund Strzelecki herbu Oksza (ur. 20 lipca 1797 w Głuszynie, zm. 6 października 1873 w Londynie) – podróżnik, badacz, odkrywca i filantrop, pierwszy Polak, który okrążył świat w celach naukowych, przeprowadzając badania na sześciu kontynentach podczas dziewięcioletniej podróży. Zasłynął najbardziej z badań Australii i Tasmanii. Badał Wielkie Góry Wododziałowe w Australii, a ich najwyższy szczyt, na który wspiął się 12 marca 1840 roku, nazwał na cześć polskiego bohatera narodowego Górą Kościuszki. Zapisał się również odkryciem krainy zwanej Gippsland od nazwiska gubernatora Nowej Południowej Walii G. Gippsa, a także odkryciem doliny Latrobe nazwanej dla upamiętnienia wicegubernatora Ch. La Trobe’a, gdzie znajdują się jedne z największych na świecie pokładów węgla brunatnego, ropy naftowej i złota. Opracował pierwszą szczegółową mapę geologiczną Nowej Południowej Walii i Tasmanii. Po powrocie do Europy wydał w Londynie w 1845 roku pierwsze, fundamentalne dzieło naukowe o Australii: Physical Description of New South Wales and Van Diemen’s Land. Publikacja obejmowała wyniki jego szerokich prac badawczych z zakresu geologii, mineralogii, etnografii, klimatu, rolnictwa, fauny i flory oraz historii i niemal przez 50 lat stanowiła niezastąpione źródło wiedzy na temat opisanej części świata, zyskując uznanie i wyróżnienie Złotym Medalem przez Royal Geographical Society. W okresie Wielkiego Głodu w Irlandii ofiarnie włączył się w szczególną pomoc dzieciom, ratując ich ponad 200 tysięcy dzięki wprowadzeniu programu żywienia w szkołach. Za swoje zasługi został włączony do panteonu bohaterów narodowych Irlandii. W 1849 roku jako jeden z pierwszych cywilów został uhonorowany Orderem Łaźni, a w latach 60. XIX wieku otrzymał doktorat honorowy z prawa cywilnego nadany przez Uniwersytet Oksfordzki, następnie tytuł Rycerza Komandora Orderu św. Michała i św. Jerzego od Królowej Wiktorii. Po śmierci w 1873 roku spoczął na cmentarzu Kensal Green w Londynie. W roku 1997 jego prochy sprowadzono do Poznania i złożono w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w kościele św. Wojciecha.
