Opis
Publikacja jest zbiorem 25 artykułów. O doborze pisarzy, którym poświęcono poszczególne studia, decydowało przede wszystkim kryterium ich znaczenia w polskiej kulturze, z punktu widzenia zarówno czasów im teraźniejszych, jak i obecnych, choć nie zabrakło miejsca dla ujęć rosji proponowanych przez literatów mniej wybitnych: XVII-wiecznych poetów (Samuel Twardowski, Stanisław Grochowski i jeden z twórców antymoskiewskiego stereotypu Eliasz Pielgrzymowski) i pamiętnikarzy (m.in. hetman Stanisław Żółkiewski, Jan Chryzostom Pasek, Stanisław Niemojewski, Samuel Maskiewicz), przedpowstaniowych literatów z Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego (tu poznamy styl myślenia nie tylko koryfeuszy ówczesnego życia literackiego – Juliana Ursyna Niemcewicza, Franciszka Wężyka, Stanisława Staszica, Hugona Kołłątaja – ale też zapomnianych dziś, a wtedy cenionych oratorów – Aleksandra Linowskiego czy Tadeusza Matuszewicza), wreszcie zesłanych w głąb imperium pisarzy (Tadeusz Łada-Zabłocki, Apollo Korzeniowski, arcybiskup Zygmunt Szczęsny Feliński).
Tom zawiera:
Część I. Moskwa – od Kochanowskiego do oświeconych Bogdan Walczak: Polska – Rosja przez pryzmat języka
Katarzyna Meller: Szesnastowieczne fundamenty stereotypu Moskwy i Moskala. Jezda do Moskwy Jana Kochanowskiego
Dariusz Chemperek; Państwo moskiewskie i jego mieszkańcy w literaturze polskiej XVII wieku.
Panorama
Alicja Pihan-Kijasowa: obraz dworu carskiego w polskiej literaturze pamiętnikarskiej XVII wieku
Józef Tomasz Pokrzywniak: Rosja Ignacego Krasickiego i Franciszka Karpińskiego
Część II. Rosja i romantycy
Elżbieta Dąbrowicz: Moskale i Rosjanie w literaturze pierwszej dekady Królestwa Kongresowego
Łukasz Słaby: Żołnierz nad rzeką Moskwą, Polak w piekle. Rosja w twórczości Kazimierza Brodzińskiego (1812-1813; 1830-1832)
Jerzy Fiećko: Co zrobić z Rosją? Mickiewicz, Krasiński i inni
Maciej Junkier: W cieniu Rosji? mit jedności grecko-słowiańskiej w twórczości Adama Mickiewicza
Rolf Fieguth: Obraz Rosji w powieści Agaj-Han Zygmunta Krasińskiego
Włodzimierz Toruń: Rosja w myśli Norwida
Joanna Klausa-Wartacz: Obrazy zesłania w Poezjach Tadeusza Łady-Zabłockiego
Część III. Rosja pozytywistów i innych
Mikołaj Sokołowski: Kraszewski, Rosja, towianizm
Andrzej Waśko: Rosja i romantyczne residuum w „pamiętniku” Polska i Moskwa Apolla Nałęcz-Korzeniowskiego
Artur Kijas: Rosja i Rosjanie w Pamiętnikach Zygmunta Szczęsnego Felińskiego (z perspektywy historyka)
Józef Bachórz: Bolesław Prus o Rosjanach i Rosji
Grażyna Borkowska: Rosja Orzeszkowej
Katrin Kuehn: Ciemięzcy, ustawodawcy, kolonizatorzy – Rosja i Prusy w prozie Marii Konopnickiej
Część IV. Od caratu do komunizmu
Peter Saldem: W kwestii literackiej: list Wiktora Gomulickiego do literatów polskich i rosyjskich jako diagnoza stanu polsko-rosyjskich stosunków literackich u schyłku XIX wieku
Jens Herlth: Rosja jako „czarna skrzynka” katastrofizmu polskiego
Wiesław Ratajczak: Rosja Josepha Conrada
Wojciech Kudyba: Inferno komunizmu w Pożodze Zofii Kossak-Szczuckiej
Ryszard K. Przybylski: Rosja Wata
Michael Düring: Obraz Związku Radzieckiego w prozie Tadeusza Konwickiego (ze szczególnym uwzględnieniem Małej apokalipsy)
Krzysztof Trybuś: Pamięć Rosji – pamięć Katynia. z dziejów dyskursu
